Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα επικεντρώνεται στην εξέταση των ποικίλων κατηγοριών της αρχαίας ελληνικής γραπτής κεραμικής. Εισαγωγικά, θα εξεταστούν διάφορα θέματα που σχετίζονται με την οργάνωση και τις συνθήκες παραγωγής στα αρχαία κεραμικά εργαστήρια, με βάση τα σωζόμενα υλικά κατάλοιπα, τις μαρτυρίες των αρχαίων πηγών και των ίδιων των αγγείων. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν οι τεχνικές διακόσμησης και τα πιο χαρακτηριστικά σχήματα των αγγείων κατά την αρχαϊκή, την κλασική και την ρωμαϊκή περίοδο, με έμφαση στα προϊόντα του κορινθιακού και του αττικού Κεραμεικού (πρωτογεωμετρικά και γεωμετρικά, πρωτοκορινθιακά και πρωτοαττικά, μελανόμορφα και ερυθρόμορφα, μελαμβαφή αγγεία). Θα γίνει ξεχωριστή αναφορά στους σημαντικότερους εκπροσώπους των εργαστηρίων αυτών (κεραμείς και αγγειογράφους), στη διάδοση των αγγείων τους και στην επίδραση που άσκησαν σε άλλα σύγχρονα κεραμικά κέντρα. Θα εξεταστούν, επίσης, ορισμένα εικονογραφικά θέματα, καθώς και ζητήματα χρονολόγησης, τόπων εύρεσης, διακίνησης και αξιολόγησης της αρχαίας κεραμικής.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Σκοπός του μαθήματος είναι να δώσει μια σφαιρική και τεκμηριωμένη γνώση για την κεραμική παραγωγή από την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια με έμφαση σε ορισμένα από τα πιο σημαντικά κεραμικά εργαστήρια του ελλαδικού χώρου και να αναδείξει τη μεγάλη συμβολή τους στην εξέλιξη της κεραμικής τεχνολογίας και εικονογραφίας. Επίσης, να καταδείξει τη σπουδαιότητα των κεραμικών ευρημάτων σε πολλούς τομείς της αρχαιολογικής έρευνας (χρονολόγηση, εμπόριο, οικονομία, λατρεία, ταφικά έθιμα κ.ά.).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Προφορικές ασκήσεις περιγραφής κατά το μάθημα,
και τελική γραπτή εξέταση (ερωτήσεις πολλαπλών απαντήσεων – αναγνώριση μνημείων και σύντομος σχολιασμός τους μέσα από εικόνες – ερωτήσεις ανάπτυξης θέματος).
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Προτεινόμενα συγγράμματα (για το σύστημα ΕΥΔΟΞΟΣ):
Cook R. M., Ελληνική αγγειογραφία, Αθήνα 1994.
Scheibler, I. Ελληνική κεραμική. Παραγωγή, εμπόριο και χρήση των αρχαίων ελληνικών αγγείων, Αθήνα 1992.
Γενικά έργα:
Boardman, J. Η ιστορία των αρχαίων ελληνικών αγγείων. Αγγειοπλάστες, αγγειογράφοι και εικόνες, Αθήνα 2006.
Hölscher, Τ. Κλασική Αρχαιολογία. Βασικές γνώσεις, Θεσσαλονίκη 2019 (το Κεφ. 23 αναφέρεται στην κεραμική/αγγειογραφία).
Πλάντζος, Δ., Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία (1100–30 π.Χ.), Αθήνα 2016.
Rasmussen T., Spivey, N., Προσεκτικές ματιές στα ελληνικά αγγεία, Αθήνα 1997.
Σημαντώνη – Μπουρνιά, Ε., Αρχαιολογία των πρώιμων ελληνικών χρόνων (1050-600 π.Χ.), Αθήνα 2011.
Sparkes, B., Ερυθρόν και μέλαν. Μελέτες στην Αρχαία Ελληνική Κεραμεική, Αθήνα 2000.
Στεφανάκης, Μ., Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία. Α΄ μέρος – Βασικές αρχές και επισκόπηση της αρχαιοελληνικής κεραμικής από τον 11ο έως τον 4ο αι. π.Χ., Αθήνα 2012.
Τιβέριος, Μ., Ελληνική Τέχνη. Αρχαία Αγγεία, Αθήνα 1996.
Γεωμετρική – Αρχαϊκή περίοδος (8ος – 6ος αι. π.Χ.):
Boardman, J. Πρώιμη ελληνική αγγειογραφία, Αθήνα 2001.
Boardman, J. Αθηναϊκά μελανόμορφα αγγεία, Αθήνα 2010.
Boardman, J. Αθηναϊκά ερυθρόμορφα αγγεία. Αρχαϊκή περίοδος, Αθήνα 2001.