Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα εστιάζει στις βασικές έννοιες της συντήρησης και αποκατάστασης. Παρουσιάζεται η έννοια της διατήρησης των υλικών καταλοίπων ώστε να καθοριστεί το αντικείμενο της συντήρησης. Αναλύονται οι βασικές διαδικασίες της συντήρησης: επεμβατική και προληπτική συντήρηση, διατήρηση, αποκατάσταση, τεκμηρίωση, εξέταση, ανάλυση, μελέτη, διάγνωση, στερέωση, καθαρισμός, αισθητική αποκατάσταση, εκτίμηση κινδύνων. Παρουσιάζονται οι δραστηριότητες, η εκπαίδευση και το επάγγελμα του συντηρητή ώστε το μάθημα να οδηγηθεί στην πρακτική της συντήρησης. Με βάση την ιστορική εξέλιξη της συντήρησης και τη διαμόρφωση της φιλοσοφίας και της σύγχρονης δεοντολογίας της συντήρησης παρουσιάζονται οι βασικές αρχές που διέπουν τα έργα αποκατάστασης. Γίνεται αναφορά στους Παγκόσμιους Οργανισμούς, στο ρόλο τους στην προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς (IIC, ICOM, ICOMOS, ICCROM, UNESCO, TICCIH, κ.ά.) και στις Διεθνείς Χάρτες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς (Αθηνών, Βενετίας, Ρώμης, Γρανάδας κτλ.). Τέλος, παρουσιάζεται η συντήρηση στην Ελλάδα: διάρθρωση υπηρεσιών, φορέων και οργανισμών, νομοθεσία.
Στο σεμινάριο πραγματοποιούνται διαλέξεις από προσκεκλημένους ομιλητές που είτε εργάζονται στο Υπουργείο Πολιτισμού, είτε δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα και ακολουθεί συζήτηση με τους φοιτητές ώστε οι τελευταίοι να γνωρίσουν το πεδίο δράσης του συντηρητή. Επίσης, οργανώνονται δημόσιες συζητήσεις (debates), παρουσιάσεις εκ μέρους των φοιτητών –προφορικές και ανακοινώσεις τοίχου- ενώ παράλληλα μέσω του μαθήματος αναπτύσσεται το αρχείο προφορικής ιστορίας της συντήρησης του Τμήματος ΣΑΕΤ με (video) συνεντεύξεις συντηρητών που διαμόρφωσαν την ιστορία της συντήρησης στην Ελλάδα.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση :
· Να γνωρίζουν τις έννοιες της συντήρησης και αποκατάστασης
· Να γνωρίζουν τις δραστηριότητες του συντηρητή
· Να γνωρίζουν την δεοντολογία της συντήρησης
· Να γνωρίζουν την ελληνική και διεθνή πραγματικότητα στον τομέα της συντήρησης.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Η γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική
Αξιολόγηση φοιτητών (100%): Γραπτή εξέταση
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Cesare Brandi, Θεωρία της Συντήρησης, (Teoria del restauro, 1977) μτφρ. Η. Γαβριηλίδη, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2001.
Arijs, H. 2014. “Values and Collections/Collections and Values: Towards an Online Tool for Collection Value Assessment.” Royal Institute for Cultural Heritage. http://cidoc.mini.icom.museum/wp-content/uploads/sites/6/2018/12/ARIJS__Hilke_CIDOC2014.pdf
Ashley-Smith, Jonathan. 2018. “The Ethics of Doing Nothing.” Journal of the Institute of Conservation 41 (1): 6–15. https://doi.org/10.1080/19455224.2017.1416650
Avrami, Erica C., Randall Mason, and Marta De la Torre. 2000. Values and Heritage Conservation: Research Report. Los Angeles, CA: Getty Conservation Institute. http://hdl.handle.net/10020/gci_pubs/values_heritage_research_report.
Appelbaum, Barbara. 2007. Conservation Treatment Methodology. Oxford, UK: Butterworth Heinemann.
Giebeler et al. 2018. “The Decision-Making Model for Contemporary Art Conservation and Presentation.” Cologne: Cologne Institute of Conservation Sciences.
Glenn. 2008. “Dynamics of Participatory Conservation: The Kamehameha I Sculpture Project.” Journal of the American Institute for Conservation 47(3): 159-173. https://doi.org/10.1179/019713608804539592
Jan Paris 2000, Conservation and the Politics of Use and Value in Research Libraries, Book & Paper Group Session, AIC 28th Annual Meeting, June 8-13, 2000, Philadelphia, Pennsylvania.Wharton, Henderson, Jane. 2011. “Reflections on Decision Making in Conservation.” In ICOM Committee for Conservation preprints. 16th Triennial Meeting, Lisbon. Paris: ICOM.
Hélia Marçal (2022) Becoming Difference: On the Ethics of Conserving the InBetween, Studies in Conservation, 67:1-2, 30-37, DOI: 10.1080/00393630.2021.1947074
Muñoz Viñas, Salvador. 2004. Contemporary Theory of Conservation. Butterworth-Heinemann.
Mansfield, John R. 2008. “The Ethics of Conservation: Some Dilemmas in Cultural Built Heritage Projects in England.” Engineering, Construction and Architectural Management 15(3): 270–81. https://doi.org/10.1108/09699980810867424
Simon Lambert, “The Early History of Preventive Conservation in Great Britain and the United States (1850–1950)”, CeROArt
Price, N.S. 1996. Historical and Philosophical Issues in the Conservation of Cultural Heritage. L.A.: The Getty Conservation Institute
Van Saaze, Vivian. 2013. “Key Concepts and Developments in Conservation Theory and Practice.” In Installation Art and the Museum: Presentation and Conservation of Changing Artworks. 35-60. Amsterdam University Press. https://www.jstor.org/stable/j.ctt46n18r.5
– Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
Journal of Cultural heritage
Studies in Conservation