Συντήρηση Μεταλλικών Αντικειμένων (Α’)

Περιεχόμενο Μαθήματος

Το θεωρητικό μέρος του μαθήματος διδάσκει τη διαδικασία συντήρησης για μουσειακές συλλογές αντικειμένων κατασκευασμένων από μέταλλο. Θα αναπτυχθούν οι μέθοδοι καθαρισμού των αντικειμένων λαμβάνοντας υπόψη την αρχική τους επιφάνεια και με βάση το περιβάλλον εύρεσης ή αποκάλυψης των αντικειμένων. Θα παρουσιαστούν με λεπτομέρεια διαφορετικές μέθοδοι και τεχνικές επεμβάσεων καθαρισμού, σταθεροποίησης, στερέωσης και προστασίας όπως και ειδικές μελέτες (case studies) σχετικές με διαφορετικούς τύπους συλλογών, όπως είναι οι αρχαιολογικές, οι εθνογραφικές και οι ιστορικές συλλογές από μέταλλο.

Στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος οι φοιτητές εκπαιδεύονται πώς να διεξάγουν μία διερευνητική εργασία επιθεώρησης σε μία συλλογή, όπως και πώς να προετοιμάζουν μία έκθεση της κατάστασης διατήρησης για ένα μουσειακό αντικείμενο κατασκευασμένο από μέταλλο. Μετά την επιστημονική διάγνωση και τεκμηρίωση του αντικειμένου, ο φοιτητής θα πραγματοποιεί στα πλαίσια του εργαστηριακού μαθήματος τις απαραίτητες επεμβάσεις καθαρισμού, σταθεροποίησης, στερέωσης και προστασία για την έκθεση ή την αποθήκευση στο περιβάλλον του μουσείου.

Θεωρία

• Εισαγωγή
• Προληπτική συντήρηση μετάλλων μετά την ανάσυρση
• Μελέτη συντήρησης- Διερευνητική συντήρηση
• Μέθοδοι ανάλυσης μεταλλικών αντικειμένων
• Μέθοδοι καθαρισμού
• Συγκολλητικά και επικαλυπτικά
• Αρχαιολογικός σίδηρος
• Χαλκός και κράματα
• Άργυρος
• Μόλυβδος

Εργαστηριακές ασκήσεις

• Μέτρηση δυναμικού διάβρωσης μεταλλικών αντικειμένων
• Ηλεκτρολυτική ανάγωγη αργυρών αντικειμένων.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Το μάθημα θα βασισθεί σε θέματα που σχετίζονται με τις τρέχουσες πρακτικές συντήρησης όπως οι επεμβάσεις (καθαρισμός, σταθεροποίηση, στερέωση), και η προστασία κινητών αντικειμένων κατασκευασμένων από κράματα σιδήρου, χαλκού, μόλυβδου και αργύρου

Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές τις γνώσεις και δεξιότητες για το πώς να συντηρούν μουσειακά αντικείμενα κατασκευασμένα από μέταλλο είτε ως μεμονωμένα αντικείμενα είτε ως συλλογή αντικειμένων.

 Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:

• Διεξάγουν μία επιστημονικά τεκμηριωμένη διερεύνηση συντήρησης σε μουσειακές συλλογές από μέταλλο.
• Σχεδιάσουν μία στρατηγική συντήρησης για μία συλλογή μουσειακών αντικειμένων.
• Διεξάγουν επεμβάσεις συντήρησης σε μεμονωμένα μουσειακά αντικείμενα από μέταλλο ή μαζικές επεμβάσεις σε μεγάλο πλήθος αντικειμένων. 
• Διατηρούν συλλογές μουσειακών αντικειμένων από μέταλλο με την εφαρμογή και τη χρήση κατάλληλων υλικών σε κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες.

  ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
  Γλώσσα αξιολόγησης ελληνική (αγγλική για Erasmus).
  Ο τελικός βαθμός αξιολόγησης του φοιτητή διαμορφώνεται κατά 50% από το βαθμό αξιολόγησης του θεωρητικού μέρους και κατά 50% από το βαθμό αξιολόγησης του εργαστηριακού.

  Αξιολόγηση φοιτητών (100%):
  ΘΕΩΡΙΑ (50%): Γραπτή εξέταση που περιλαμβάνει ερωτήσεις για μελέτες περίπτωσης και ερωτήσεις σύντομης απάντησης από τα θέματα των διαλέξεων
  ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (50%): Για το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος ατομική εργασία ή ομαδική ανάλογα με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα των αντικειμένων προς συντήρηση.

  ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
  Επιμέλεια: Vasilike Argyropoulos, 2008, Metals and Museums in the Mediterranean: Protecting, Preserving, and Interpreting, TEI of Athens: Athens, p.350.
  Giannoulaki, M., Argyropoulos, V., Michalakakos, G., Panou, T., Kantarelou, V., Zarkadas, C., Karydas, A., Perdikatsis, V. and Apostolaki. C. 2007. “A conservation survey of museum metal collections using portable scientific techniques: a case study in the museum of Ancient Messene, Greece”, In METAL07, proceedings of the ICOM-CC Metal WG interim meeting, Amsterdam, C. Degrigny, R. van Langh, B. Ankersmit and I. Joosten (eds.), 1, 67-72. Amsterdam: Rijskmuseum.

  Argyropoulos, V., Giannoulaki, M., Michalakakos, G. and Siatou A. 2007b. “A survey of the types of corrosion inhibitors and protective coatings used for the conservation of metal objects from museum collections in the Mediterranean basin”. In Strategies for Saving our Cultural Heritage, V. Argyropoulos, A. Hein and M.A. Harith (eds.), 166-170, Athens: TEI of Athens.

  Cronyn, J.M. 1990. The Elements of Archaeological Conservation. London and New York: Routledge.

  Berducou, M. C. 1990. La Conservation en Archéologie: Méthodes et Pratique de la Conservation-Restauration des Vestiges Archéologiques, Paris: Masson.

  Bertholon, R. 2004. ‘The location of the original surface: a review of the conservation literature’. In Metal 2001: proceedings of the international conference on metals conservation, Santiago, Chile, 2-6 April 2001, 169-179. Australia: Western Australian Museum.

  Adriaens, A. 2005. “Non-destructive analysis and testing of museum objects: An overview of 5 years of research”, Spectrochimica Acta B60, 1503-1516.

  Keene, S. 1994. ‘Real-time survival rates for treatments of archaeological iron’. In Ancient and Historical Metals:Conservation and Scientific Research: Proceedings of a Symposium Organised by the J. Paul Getty Museum and the Getty Conservation Institute, November 1991, Scott, D.A., Podany, J., and Considine, B. (eds.) 249-264. Marina del Rey: Getty Conservation Institute.

  Selwyn, L.S. 1990. ‘Historical silver: storage, display, and tarnish removal’. Journal of the International Institute for Conservation-Canadian Group 15: 12-22.

  Selwyn, L.S., Logan, J.A. 1993. ‘Stability of treated iron: a comparison of treatment methods’. In Preprints of ICOM Committee for Conservation tenth triennial meeting, Washington, DC, 22-27 August 1993, Bridgland, J (ed.) 803-807. Paris: International Council of Museums Committee for Conservation, 2.

  Επιμέλεια: Βασιλική Αργυροπούλου, Μαρία Γιαννουλάκη, Δημήτρης Χαραλάμπους, Η Συντήρηση Ενάλιων Μετάλλινων Ναυαγίων και Ευρημάτων από το Αιγαίο Οδηγός Καλής Πρακτικής, Αθήνα 2015, σ. 204.