Περιεχόμενο Μαθήματος
ΘΕΩΡΙΑ 1. Η Ανασκαφική αρχαιολογία. Αντικείμενο και πηγές. Συστήματα αρχαιολογικής έρευνας (Παραδοσιακή Αρχαιολογία, New Archaeology, New New Archaeology). Φορείς που δύνανται να διενεργήσουν ανασκαφική έρευνα. Χαρακτηρισμός αρχαιολογικών ζωνών (Προσδιορισμός της διάταξης θέσεων). 2. Παράγοντες κατάχωσης αρχαιολογικών λειψάνων (Φυσικοί/Γεωλογικοί, Ζωολογικοί, Βοτανολογικοί, Ανθρώπινος Παράγων). Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Έδαφος (Προφίλ και σύσταση του εδάφους), Κλίμα. 3. Μέθοδοι ανίχνευσης αρχαιολογικών λειψάνων. 4. Χρονολογία και Μέθοδοι Χρονολόγησης: Σχετική Χρονολόγηση. Απόλυτη χρονολόγηση. 5. Ανασκαφή. Σωστική και Συστηματική ανασκαφή. Προετοιμασία και Οργάνωση της ανασκαφής. 6. Ανασκαφικές τεχνικές. Δοκιμαστικές τομές. Αρχαιολογική στρωματογραφία. Στρωματογραφική τομή. Η αποτύπωση της στρωματογραφίας και των επιπέδων. 7. Τα στάδια σε μια συστηματική ανασκαφή. 8. Ανασκαφικά μοντέλα. 9. Ανασκαφική έρευνα και Τεχνικές αποκάλυψης. Τα αρχαιολογικά κατάλοιπα στην ανασκαφική έρευνα. 10. Ο ρόλος της Συντήρησης στην ανασκαφή. Πρόσβαση στον ανασκαφικό χώρο. Προστασία ανασκαφής. 11. Η υποβρύχια αρχαιολογία και η σημασία της. Το αντικείμενο της υποβρύχιας αρχαιολογίας: έρευνα κατά μήκος των ακτογραμμών, αρχαία ναυάγια. Θαλάσσιες ζώνες (υδάτινος όγκος, βυθός). Προσβάσεις στο βυθό. 12. Ενάλια ανασκαφική έρευνα. Τα στάδια στην ενάλια ανασκαφή: εντόπιση, αναγνώριση, περιγραφή, αποτύπωση, in situ έρευνα, ανέλκυση ευρημάτων. 13. Παράγοντες που συντελούν στη φθορά των εναλίων αρχαιοτήτων: μικροοργανισμοί, θερμότητα, αλμύρα, βάθος, είδος βυθού. Ο ρόλος της τεχνολογίας στην ενάλια ανασκαφική έρευνα. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος πραγματοποιούνται επισκέψεις σε χώρους που διενεργείται ανασκαφή, σωστική ή συστηματική, προκειμένου οι φοιτητές να γνωρίσουν τις τεχνικές και τις μεθόδους της αρχαιολογικής έρευνας στο πεδίο.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα:
• είναι εξοικειωμένοι με τις μεθόδους της αρχαιολογικής έρευνας στο πεδίο • έχουν αποκτήσει γνώσεις σχετικά με τις τεχνικές αποκάλυψης των αρχαιολογικών καταλοίπων • γνωρίζουν τους ενδεδειγμένους τρόπους επέμβασης που αφορούν στα πρώτα σωστικά μέτρα στην ανασκαφή • έχουν αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις για την προστασία του ανασκαφικού χώρου και την ανάδειξη αρχαιολογικών αντικειμένων και μνημείων • κατανοούν και θα σέβονται τη σημασία της προστασίας της πολιτισμικής κληρονομιάς (κινητά και ακίνητα πολιτιστικά ευρήματα) και του περιβάλλοντος και θα επιδεικνύουν επαγγελματική, κοινωνική και ηθική υπευθυνότητα
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Γλώσσα αξιολόγησης: Ελληνική Ο τελικός βαθμός αξιολόγησης του φοιτητή διαμορφώνεται κατά 50% από τον βαθμό αξιολόγησης του θεωρητικού μέρους και κατά 50% από τον βαθμό αξιολόγησης του εργαστηριακού. Αξιολόγηση φοιτητών (100%): Θεωρία (50%): Γραπτή τελική εξέταση (Με ερωτήσεις σύντομης απάντησης, Με ερωτήσεις ανάπτυξης θεμάτων, Με ερωτήσεις μελέτης περιπτώσεων) Εργαστήριο (50%): Προφορική εξέταση μετά τις επισκέψεις που πραγματοποιούνται σε ανασκαφικούς χώρους
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Djindjian, Fr. (2020). Αρχαιολογία. Θεωρίες, μέθοδοι και ανασυνθέσεις. Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα.
Renfrew, C. & Bahn, P. (2001). Αρχαιολογία. Θεωρίες, Μεθοδολογία και Πρακτικές εφαρμογές. Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα.
Trigger, Br. G. (2005). Μία Ιστορία της Αρχαιολογικής Σκέψης. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Ξενόγλωσση
Balme, J. & Paterson, Al. (2006). Archaeology in Practice. A Student Guide to Archaeological Analyses. Oxford: Blackwell Publishing.
Barker, Ph. (1993). Techniques of Archaeological Excavation. London: Routledge.
Bintliff, J. (2006). A Companion to Archaeology. Oxford: Blackwell Publishing. Carver, M. (2009).
Archaeological Investigation. London, New York: Routledge. Joukowsky, M. (1980).
A Complete Manual of Field Archaeology. New Jersey: Prentice-Hall. Renfrew, C. (1999). Theory and Explanation in Archaeology. London: Ac Press. Schnapp, A. (1980).
L’archéologie aujourd’hui. Paris: Hachette.
Trigger, Br. G. (2003). Artifacts and Ideas: Essays in Archaeology. New Brunswick: Transaction Publ.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
Ελληνικά και Διεθνή επιστημονικά περιοδικά στα οποία δημοσιεύονται οι ανασκαφικές εκθέσεις